Jonge boeren en tuinders

In heel Nederland is sprake van een toenemende vergrijzing van de populatie landbouwers, wat maakt dat een voldoende instroom van jonge landbouwers nodig is om de landbouw in Nederland vitaal en concurrerend te houden.

Voor jonge landbouwers is het financieel problematisch om nieuwe economische activiteiten in de landbouwsector op te zetten en tot ontwikkeling te brengen. Jonge landbouwers hebben bij de start van hun bedrijf vaak te maken met hoge lasten, omdat in Nederland de grondprijs hoog is (hoogste in de EU) en de opstallen duur zijn. Voor zij-instromers zijn de overnamekosten in veel gevallen hoger, omdat zij – in tegenstelling tot overnemers in familiaire kring – een bedrijf meestal niet onder de marktwaarde kunnen kopen.

Vestigingssteun jonge landbouwers

Deze regeling ondersteunt jonge boeren bij het starten of overnemen van een landbouwbedrijf. Op basis van een bedrijfsplan wordt bepaald hoeveel steun de jonge boer kan krijgen.

De jonge landbouwers hebben behoefte aan een financiële ondersteuning in de opstartfase van hun agrarisch ondernemerschap. Ondersteuning via deze interventie kan de stimulans zijn om in het keuzeproces rond overname/start, de drempel over te gaan om het bedrijf wel over te nemen.

Dit is nodig omdat de generatievernieuwing in de Nederlandse landbouwsector wordt belemmerd door de hoge overnameprijs van landbouwbedrijven. Jonge ondernemers moeten grote financiële risico's nemen op jonge leeftijd als zij een landbouwbedrijf willen overnemen of starten. Daar kunnen zij de steun goed bij gebruiken.

De hoge overnamekosten hangen samen met de hoge grondprijs (hoogste grondprijs in de EU) en dure opstallen in Nederland. In de Nederlandse situatie worden landbouwbedrijven (92% gezinsbedrijven) veelal overgenomen door een kind van de landbouwer (39%). Voor zij-instromers zijn de overnamekosten in veel gevallen hoger omdat zij in tegenstelling tot overnemers in familiaire kring, meestal niet een bedrijf onder de marktwaarde kunnen kopen.

Bij de aanvraag is een bedrijfsplan vereist. De steun wordt uiteindelijk mede bepaald op basis van de score die behaald wordt na beoordeling van een bedrijfsplan voor één bedrijf.

Er is 84,6 miljoen euro gereserveerd voor deze regeling.

Extra investeringssteun voor jonge landbouwers

Omdat de meeste jonge landbouwers na de overname of bedrijfsstart weinig financiële ruimte over hebben om te investeren in het moderniseren en verduurzamen, worden zij extra ondersteund bij het doen van investeringen. In de vorige programma’s hebben provincies hiervoor de subsidieregeling ‘Jonge Landbouwers’ (JOLA) opengesteld. In het GLB-NSP wordt deze steun opnieuw via provincies gegeven. Het is mogelijk dat de steun geïntegreerd wordt in algemene investeringsregelingen, waarbij de jonge landbouwers extra subsidie krijgen in de vorm van een hoger subsidiepercentage.
 

Samenwerking voor generatievernieuwing 

Met deze regeling worden bottom-up ideeën van samenwerkingsverbanden ondersteund die zich richten op twee knelpunten 1) kansen voor zij-instromers en 2) toegang tot grond. Voor zij-instromers is het (nog) moeilijker om bedrijven over te nemen of starten dan voor dochters of zonen die binnen de familie bedrijven overnemen. Projecten kunnen zich richten op nieuwe bedrijfsconstructies waarbij het eigenaarschap en de exploitatie gescheiden zijn of op het in contact brengen van landeigenaren en zij-instromers. Projecten die zich richten op de toegang tot grond kunnen ook gaan over nieuwe pachtsystemen waardoor de toegang tot grond voor jonge landbouwers verbetert. Het kan ook gaan over alternatieve financieringsbronnen voor de aankoop of pacht van grond.

Voor deze regeling is 1,3 miljoen Euro beschikbaar.

Aanvullende inkomenssteun voor jonge landbouwers

Extra inkomenssteun voor jonge landbouwers draagt bij aan een acceptabel inkomen voor jonge landbouwers. Deze vorm van steun zal echter in deze GLB-periode uitgefaseerd worden op basis van aanvragen die nog zijn gedaan in de vorige GLB-periode en waarvan de vijfjaarsperiode nog niet volledig is benut. Dit omdat andere, meer effectieve en doelgerichte instrumenten in het NSP zijn opgenomen, zoals de vestigingssteun, samenwerkingssteun voor generatievernieuwing en de investeringssteun voor jonge landbouwers.