2023 als overgangsjaar; van welke versoepelingen is sprake?
Het nieuwe GLB kent een aantal veranderingen waar boeren direct iets van merken. Met name de hectarepremie en de nieuwe eco-regeling. Veel veranderingen zijn pas duidelijk geworden nadat agrariërs hun bouwplan voor 2023 al gemaakt hebben. En een aantal veranderingen hebben ook flinke impact. Daarom wordt het eerste jaar van dit nieuwe GLB een overgangsjaar, waarbij enkele versoepelingen zijn doorgevoerd. Zo kunnen de meeste boeren toch meedoen.
Over welke versoepelingen hebben we het?
Geen sprake van kortingen
Het kan zijn aan bepaalde voorwaarden niet (meer) voldaan kan worden, omdat regels te laat duidelijk zijn. Akkerbouwers die hun wintergewas al gezaaid hebben bijvoorbeeld en daarbij nog niet de drie meter bufferstroken hebben kunnen toepassen. Ook is het nu nog niet mogelijk om je exacte niet-productieve areaal uit te rekenen, omdat landschapselementen zoals hagen en sloten nog niet op zijn genomen in je perceelsapplicatie.
Het kan natuurlijk niet zo zijn dat boeren die te goeder trouw hebben gehandeld, hier op gekort zouden worden en dat doen we dan ook niet. In 2023 gaan we boeren wel controleren en informeren over in hoeverre zij aan alle voorwaarden voldoen, met als doel dat zij dat voor 2024 in orde kunnen maken.
Uitzondering op verplichte gewasrotatie en niet-productief areaal
Er zijn twee nieuwe voorwaarden (conditionaliteiten) die in 2023 niet gelden. Dat zijn de verplichte gewasrotatie (GLMC 7) en de 4% niet-productief areaal (GLMC 8) (lees hier meer over de conditionaliteiten). Voor de eco-regeling en het ANLb speelt gewasrotatie geen rol, niet-productief areaal wel. Meer daarover hieronder.
Niet-productief areaal en de eco-regeling
Om in de eco-regeling met kruidenrijke bufferstroken aan de slag te kunnen, groene braak of houtige elementen, moet wel eerst voldaan worden aan 4% niet-productief areaal. Om de drempel te verlagen, wordt het minimaal aantal punten dat behaald moet worden voor biodiversiteit en landschap (waar de genoemde niet-productieve activiteiten vooral op scoren), aangepast.
Door deze aanpassing is het minder snel noodzakelijk om akkerranden of groene braak in te zetten om te voldoen aan de instapeis voor de eco-regeling. Juist deze activiteiten zouden anders worden gekort, wanneer niet wordt voldaan aan de 4% niet-productief areaal.
Hoe zit het met die instapeis? Voordat je in aanmerking kunt komen voor een vergoeding (brons, zilver, goud), moet je met je pakket aan eco-activiteiten op vijf doelen (bodem, water/lucht, landschap, klimaat, biodiversiteit) voldoende punten scoren. Deze puntentoekenning is zo aangepast dat dit eenvoudiger wordt.
En zo is het voor boeren toch aantrekkelijk deze dienst te leveren, ten gunste van biodiversiteit en landschap.
Omdat de landschapskaart nog niet actueel is, is het niet mogelijk om als boer exact te weten of je aan 4% niet-productief areaal zit. Ook hier geldt dat als een boer te goeder trouw handelt, hier niet op gekort zal worden.
Later aanmelden
De aanmeldperiode voor de eco-regeling wordt aangepast. In eerste instantie was de aanmelding al in december 2022 voorzien. Nu kun je tussen 1 maart 2023 en 15 mei 2023 je deelname aan de eco-regeling doorgeven. De aanmelding is pas eind oktober 2023 definitief. Tot die tijd helpt RVO je om de aanvraag netjes af te ronden.
Voor wie is dit een uitdaging?
Vooral voor akkerbouwers is de invoering van het nieuwe GLB een uitdaging. Van hen wordt gevraagd de eco-regeling en de voorwaarden voor de basispremie nog in te passen in een bouwplan dat al gemaakt is. De genoemde versoepelingen dragen er hopelijk aan bij dat akkerbouwers de regelingen toch zullen overwegen en zullen ontdekken dat het nog goed inpasbaar is.
Met name de akkerbouwers op zware klei werken met wintertarwe. Voor hen is de 4%-eis een uitdagende. De versoepelingen zoals we die hiervoor opsomden, zijn voor een groot deel een antwoord op deze uitdaging. Zij zullen er richting 2024 wel degelijk goed naar moeten kijken.
Voor boeren die aan ANLb doen is deze verlate planning ook een grote uitdaging. De provincies zullen, in overleg met de collectieven, de aanvraagperiode voor het ANLb verlengen zodat er door boeren afstemming kan plaatsvinden met de aanmelding voor de eco-regeling.
Lees hier meer over wat je wanneer kan doen als agrariër.
Is het GLB nog wel ambitieus genoeg?
De versoepelingen zijn goed nieuws voor boeren. Het nieuwe GLB is ambitieus op natuur- en milieudoelen en vraagt van boeren een flinke omslag, maar wel op een laat moment. Door de versoepelingen kunnen boeren wennen aan de werking het GLB. Van 2023 naar 2024 volgt een flinke stap naar de invoering van het hele GLB. We denken dat deze stapsgewijze invoering juist zorgt voor meer deelname en daarom een groter doelbereik.
